Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum) to roślina wieloletnia, obecna w wielu rejonach świata. Stosowany jest od wieków w leczeniu ran i owrzodzeń, jako środek przeciwzapalny, rozkurczowy czy diuretyczny. Jednak jego szczególnym działaniem, powszechnie wykorzystywanym po dziś dzień, jest działanie uspokajające i poprawiające nastrój. W lecznictwie wykorzystuje się wyciągi wodne oraz alkoholowe. Różnią się one między sobą składem, a co za tym idzie — również działaniem. Wyciągi wodne z dziurawca zwyczajnego obfitują w glikozydy flawonoidowe, garbniki i fenolokwasy. Są stosowane głównie w dolegliwościach układu pokarmowego. Z kolei wyciągi alkoholowe są źródłem hiperycyny, pseudohiperycyny, hiperforyny, wykazujących działanie przeciwdepresyjne [1].
Mechanizm działania dziurawca zwyczajnego
Mechanizm przeciwdepresyjnego działania dziurawca nie został dotąd w pełni poznany. Co więcej, dotychczas nie opisano wszystkich aktywnych składników zawartych w tym surowcu. Pierwsze teorie dotyczące ziela dziurawca skupiały się na hiperycynie, jako głównym składniku poprawiającym nastrój. Jednak nowsze badania kładą coraz większy nacisk na hiperforynę. Istotnym problemem w ustalaniu mechanizmu działania tego ziela jest fakt, iż stężenie substancji aktywnych w tym surowcu zmienia się w zależności od cyklu wzrostu.
Ziele dziurawca zwyczajnego jest także źródłem flawonoidów, wykazujących działanie nieodwracalnych inhibitorów MAO-A. Leki o takim działaniu są wykorzystywane w leczeniu depresji oraz innych zaburzeń psychicznych. Niemniej, stężenie tych związków w wyciągach jest zbyt mała, aby mogła odgrywać istotną rolę [1].
Przeciwdepresyjny dziurawiec
Preparaty zawierające dziurawiec zwyczajny mogą być stosowane wspomagająco w leczeniu depresji o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu. Jest polecany głównie tych pacjentom, którzy są nastawieni na naturalne metody leczenia. Może być on również pomocny u chorych, u których występują przeciwwskazania do stosowania klasycznych leków przeciwdepresyjnych lub u których występują nasilone działania niepożądane, wynikające z ich stosowania [1].
W jakich preparatach znajduje się dziurawiec?
Dziurawiec zwyczajny znajduje się m.in. w poniższych preparatach:
- Fix dziurawiec, zioła do zaparzania, lek;
- Succus Hyperici, sok z dziurawca, lek;
- Intractum Hyperici Phytopharm, wyciąg alkoholowy z dziurawca, lek;
- Hyperherba, tabletki, lek;
- Depremin, tabletki powlekane, lek.
Jest on także składnikiem leków złożonych, w tym:
- Nervomix Forte, lek. 1 kapsułka zawiera 210 mg korzenia kozłka, 52,5 mg szyszki chmielu, 52,5 mg liścia melisy, 35 mg ziela dziurawca.
Dziurawiec — interakcje z doustną antykoncepcją
Stosując ziele dziurawca zwyczajnego, należy mieć na uwadze ryzyko wystąpienia potencjalnych interakcji z innymi lekami. W przypadku tego surowca szczególny nacisk kładzie się na oddziaływanie z doustną antykoncepcją. Dziurawiec powoduje wzrost aktywności enzymów, które metabolizują leki antykoncepcyjne. Skutkuje to ich szybszym wydalaniem z organizmu, a tym samym działanie antykoncepcyjne jest znacznie obniżone. Niezwykle istotny jest również fakt, że takie działanie dziurawca może się utrzymywać nawet do 2 tygodni po całkowitym odstawieniu preparatów zawierających ten surowiec. Jednoczesne stosowanie leków antykoncepcyjnych i preparatów z dziurawcem zwyczajnym może skutkować wystąpieniem krwawienia z odstawienia oraz ciążą [2].
Bibliografia:
- M. Gałuszko, et al., Rola dziurawca w leczeniu depresji, Psychiatria 2005,2(2):93-96.
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Kontracept
