Jak działają adaptogeny?

Jak działają adaptogeny i czy warto je stosować?

Stres, zmęczenie, brak energii, trudności ze skupieniem – to raptem kilka problemów, które stanowią efekt życia w ciągłym pośpiechu, wielogodzinnej pracy i regularnego wysiłku psychofizycznego. Wsparcie pracy systemu nerwowego stymulantami (np. kofeiną) na dłuższą metę nie przynosi pożądanych rezultatów. Wówczas warto sięgnąć po preparaty z adaptogenami.

Czym są adaptogeny?

 

Mianem adaptogenów określa się grupę naturalnych składników, które mają z zadanie regulować pracę organizmu w dążeniu do uzyskania utraconej homeostazy i równocześnie nie niosą za sobą żadnego ryzyka występowania skutków ubocznych. Adaptogeny to w większości przypadków rośliny o bogatej zawartości cennych substancji czynnych o wartościowym wpływie na zdrowie człowieka. Trudno jednak dokładnie wskazać konkretne właściwości adaptogenów – każda roślina przejawia zupełnie inne korzyści dla stosującego.

Adaptogeny i zawarte w nich składniki aktywne – przykłady

 

  • Ashwagadnha (witanolidy)
  • Bakopa drobnolistna (bakozydy)
  • Cytryniec chiński (schizandryna)
  • Gotu Kola – wąkrota azjatycka (azjatykozydy)
  • Korzeń Maca (glukozynaloty)
  • Różeniec górski (rozawiny)
  • Żeń-szeń koreański (ginsenozydy)
  • Żeń-szeń malezyjski (eleuterozydy)

Oprócz tego adaptogeny zawierają wiele innych wartościowych komponentów m.in. flawonoidy, garbniki, alkaloidy, związki terpenowe, przeciwutleniacze, witaminy i minerały.

Jak działają adaptogeny?

 

Działanie roślin adaptogennych jest skoncentrowane przede wszystkim na kondycji i pracy systemu nerwowego. Część adaptogenów będzie mieć charakter stymulacyjny, co spowoduje wzrost wydajności funkcjonowania mózgu i czynności poznawczych m.in. dzięki oddziaływaniu na gospodarkę neuroprzekaźników. Inne natomiast wykazują właściwości uspokajające i dzięki temu wspierają łagodzenie stresu, niwelują oznaki przesadnego zmęczenia, poprawiają nastrój i oddziałują na kwestie związane z regeneracją.

To jednak nie koniec dobroczynnego działania adaptogenów. Oprócz tego przypisuje się im takie działanie jak:
wsparcie pracy mięśni

  • polepszenie jakości snu
  • regulacja poziomu cukru
  • poprawa wydolności fizycznej
  • wyciszenie procesów zapalnych
  • intensyfikacja procesów anabolicznych
  • stabilizacja pracy układu hormonalnego
  • zwiększenie ogólnej witalności organizmu
  • wzrost libido i poprawa sprawności seksualnej
  • wsparcie odporności, zwalczanie stresu oksydacyjnego i wolnych rodników tlenowych

Kto powinien sięgnąć po adaptogeny?

 

Początkowo adaptogeny były rekomendowane przede wszystkim dla osób narażonych na nadmierne zmęczenie psychofizyczne, a zwłaszcza osoby ćwiczące rekreacyjnie i profesjonalni sportowcy – przede wszystkim mowa tu o zwolennikach dyscyplin siłowo-wytrzymałościowych. Jednak z czasem cenne właściwości adaptogenów zaczęto doceniać w innych grupach odbiorców. Dziś suplementacja adaptogenami jest domeną osób pracujących w zawodach wymagających pracy w długotrwałym skupieniu i związanych z dużym poziomem stresu. Dlatego też niejednokrotnie poleca się je wykorzystać np. u programistów, pracowników naukowych, studentów, menadżerów, osób pracujących w trybie zmianowym. Ponadto adaptogeny są dobrym i bezpiecznym wsparciem dla seniorów, którzy wraz z wiekiem mogą przejawiać problemy z pracą systemu nerwowego np. mając problemy z pamięcią i koncentracją.

Przykładowe suplementy diety z adaptogenami

 

  • Aural Herbals Adaptogeny
  • Doctor Life Asian Adaptogens
  • Olimp Labs Perceptin
  • Olimp Sport Nutrition Adapto-Fuel
  • Pharmovit Adaptal Adaptogen
  • Pharmovit MultiComplex + adaptogeny
  • Yango Harmonia

 

Bibliografia:

  1. Panossian A. „Understanding adaptogenic activity: specificity of the pharmacological action of adaptogens and other phytochemicals.” Annals of the New York Academy of Sciences 2017, 1401(1): 49-64.
  2. Panossian A. „Adaptogens in mental and behavioral disorders.” Psychiatric Clinics 2013, 36(1): 49-64.
  3. Panossian A., Wikman G. „Effects of adaptogens on the central nervous system and the molecular mechanisms associated with their stress – protective activity.” Pharmaceuticals 2010, 3(1): 188-224.
  4. Provino R. „The role of adaptogens in stress management.” Australian Journal of Medical Herbalism 2010, 22(2): 41-49.
  5. Panossian A., Wikman G. „Evidence-based efficacy of adaptogens in fatigue, and molecular mechanisms related to their stress-protective activity.” Current clinical pharmacology 2009, 4(3): 198-219.