Choć nowoczesne antydepresanty i środki psychotropowe odznaczają się znacznie mniejszym ryzykiem działań niepożądanych aniżeli leki starej generacji, to jednak większość z nich uniemożliwia prowadzenie pojazdów. Czy istnieją preparaty o działaniu uspokajającym i wyciszającym, po których można bezpiecznie wsiąść za kierownicę?

Dlaczego po lekach uspokajających nie można prowadzić pojazdów?

Leki stosowane w zaburzeniach lękowych, obsesyjno-kompulsywnych czy depresyjnych charakteryzują się mniej lub bardziej nasilonym działaniem sedacyjnym. Tłumienie nadmiernego niepokoju i wyzwolenie uczucia relaksacji ma na celu redukcję uciążliwych problemów tj. trudności z zaśnięciem, gonitwy myśli, nadmiernego rozdrażnienia czy też nieuzasadnionego odczuwania niepokoju. Sedacja wywołana przez leki jest rezultatem zmniejszenia aktywności układu nerwowego, co skutkuje:

• osłabieniem skupienia,
• pogorszeniem ostrości widzenia,
• zmniejszeniem szybkości reakcji,
• spowolnieniem psychoruchowym,
• uczuciem zmęczenia, które potęguje senność.

Intensywność tych niedogodności jest uwarunkowana od stosowanej dawki leki i osobniczej wrażliwości pacjenta. Ponadto moc terapeutyczna leku jest dostosowywana do poziomu zaawansowania choroby. Niemniej jednak w wielu przypadkach pacjenci dopiero po pewnym czasie (np. 2 tygodniach), gdy organizm zaadaptuje się na działanie stosowanych produktów leczniczych, może zdecydować się na prowadzenie pojazdu – nigdy jednak bezpośrednio po zażyciu leku!

Które leki uspokajające będą bezpieczne dla prowadzenia samochodu?

Silne działanie sedacyjne jest domeną leków dostępnych na receptę. Mowa tu o inhibitorach monoaminooksydazy A i B (IMAO A/IMAO B), selektywnych inhibitorach serotoniny i noradrenaliny (SSRI/SNRI), trójpierścieniowych lekach przeciwdepresyjnych (TLP) oraz innych preparatach stosowanych w problemach w postaci niepokoju psychoruchowego np. hydroksyzyna, buspiron czy benzodiazepiny.

Osoby poszukujące preparatów uspokajających mogą sięgnąć po ziołowe leki OTC. Ich moc terapeutyczna nie jest tak duża, jak wcześniej wspomnianych preparatów. Z drugiej strony nie oddziałują aż ta silnie na wyciszenie układu nerwowego i tym samym nie powodują problemów z obsługą maszyn i pojazdów mechanicznych. W ziołowych lekach uspokajających występują takie komponenty jak szyszki chmielu zwyczajnego, kwiat szafranu i lawendy, dziurawiec zwyczajny, melisa lekarska, rumianek zwyczajny czy kozłek lekarski (waleriana). Tego typu preparaty występują w różnorodnych postaciach m.in. herbatek, syropów, kapsułek oraz tabletek. Przykłady ziołowych leków uspokajających, które są dostępne bez recepty:

• Persen
• Valused
• Nervosol
• Valerin Forte
• Nervomix Forte
• Neospasmina Extra
• Tabletki uspokajające Labofarm

Pomimo tego pacjent musi sprawdzić reakcję organizmu na działanie powyższych leków. Istnieje bowiem prawdopodobieństwo, że ziołowe leki OTC również wywołają uczucie senności i ospałość. Wówczas należy zrezygnować z obsługi maszyn i pojazdów.

Warto jednak wiedzieć, że nie wszystkie leki dostępne bez recepty umożliwiają bezpieczne prowadzenie samochodu. Przykładem mogą być preparaty Dorminox czy Senamina, które zawierają w składzie doksylaminę. To związek o właściwościach nasennych, który wyzwala senność doraźnie po jego zastosowaniu. Innym przykładem jest popularna melatonina, którą można zakupić w formie produktu leczniczego Melatonina Lek-Am. Stosowanie melatoniny wywołuje senność oraz pozwala na skrócenie czasu, który jest potrzebny do zaśnięcia. W związku z tym może stanowić przyczynę pogorszonej koncentracji, co przekłada się na trudność w prowadzeniu i obsłudze pojazdów mechanicznych.
Przed stosowaniem wszelkich leków warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą oraz zapoznać się z treścią ulotki i informacjami zawartymi w charakterystyce produktu leczniczego.

Bibliografia:

1. Dobros N. „Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym.” Postępy Fitoterapii 2017, 18(3): 215-222.
2. Hill LL., et al. „Depression, antidepressants and driving safety.” Injury Epidemiology 2017, 4(1): 1-10.
3. Rapoport MJ., et al. „At-fault motor vehicle crash risk in elderly patients treated with antidepressants.” The American Journal of Geriatric Psychiaty 2011, 19(12): 998-1006.