Obecnie na rynku znajduje się cała gama produktów o działaniu uspokajającym i redukującym napięcie. Dostępne są zarówno leki na receptę o różnych mechanizmach działania, jak i również leki dostępne bez przepisu lekarza, oparte głównie na surowcach roślinnych. Długotrwały, silny niepokój, pobudzenie czy trudności w zasypianiu powinny być bezwzględnie konsultowane u lekarza. Stwarza to możliwość wdrożenia odpowiedniej farmakoterapii, a pacjenci powinni unikać samoleczenia, gdyż może to niekiedy wyrządzić więcej szkód, niż pożytku.
Leki uspokajające na receptę
Syntetyczne leki charakteryzują się silniejszą komponentą uspokajającą, w odniesieniu do leków ziołowych. Wśród leków o działaniu sedatywnym, dostępnych wyłącznie z przepisu lekarza, wyróżnia się kilka grup o odmiennych mechanizmach działania. Należą do nich m.in.:
- benzodiazepiny, w tym diazepam (Relanium), nitrazepam (Nitrazepam GSK), estazolam (Estazolam TZF), alprazolam (Xanax), temazepam (Signopam), midazolam (Dormicum);
- barbiturany, w tym fenobarbital (Luminal);
- leki uspokajające stosowane w innych schorzeniach, w tym hydroksyzyna (Hydroxyzinum), haloperidol (Haloperidol WZF), promazyna (Promazin Jelfa), prometazyna (Diphergan) [1].
Ziołowe leki uspokajające
Leki dostępne bez recepty zawierają wyłącznie wyciągi roślinne. Surowcami o udowodnionym działaniu sedatywnym, przeciwdepresyjnym i nasennym są:
- kozłek lekarski (Valerin, Valerin max, Persen Forte, Kalms, Tabletki uspokajające Labofarm);
- melisa lekarska (Neospasmina Extra, Persen Forte);
- chmiel zwyczajny (Tabletki uspokajające Labofarm, Kalms, Valused);
- męczennica cielista (Valused, Valused Noc);
- dziurawiec zwyczajny (Hyperherba, Dziurawiec fix) [2].
Jakie są wskazania do stosowania leków uspokajających?
Powyższe leki uspokajające można stosować w następujących wskazaniach:
- leczenie lęku;
- łagodzenie niepokoju;
- łagodzenie nadmiernego pobudzenia;
- trudności w zasypianiu;
- sedacja przed zabiegami [3-9].
Połączenie leku syntetycznego z ziołowym – czy jest bezpieczne?
Po wdrożeniu przez lekarza właściwej farmakoterapii pacjenci powinni unikać dodatkowego samoleczenia. W trakcie przyjmowania leków uspokajających na receptę nie należy stosować również preparatów ziołowych dostępnych bez recepty.
W czasie jednoczesnego stosowania leków z grupy benzodiazepin, barbituranów czy innych leków uspokajających (np. hydroksyzyny) wraz z lekami ziołowymi należy pamiętać o możliwości addytywnego działania tych substancji. Oznacza to, że sedatywne działanie poszczególnych leków sumuje się i może doprowadzić do zbyt silnego wyciszenia. Może to skutkować brakiem zdolności koncentracji, zaburzeniami pamięci, nadmierną sennością i niezdolnością do prowadzenia pojazdów.
Co więcej, część ziołowych leków uspokajających występuje w formie doustnych roztworów lub kropli. Zawierają one często alkohol (etanol), który również może wchodzić w interakcje z syntetycznymi lekami uspokajającymi dostępnymi na receptę. Ich jednoczesne stosowanie może doprowadzić do nasilonego działania tych leków, a funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego może być znacznie ograniczone [3-6].
Bibliografia:
- W. Kostowski, Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy. Wydanie II poprawione. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001.
- N. Dobros, Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym. Borgis – Postępy Fitoterapii 2017(3):215-222.
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Hydroxyzinum Vp
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Xanax
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Luminal
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Haloperidol
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Valused
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Kalms
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Neospasmina Extra
